مقایسه انواع داربست فلزی : کدام یک مناسب‌تر است؟
داربست فلزی یکی از ابزارهای کلیدی در پروژه‌های ساختمانی محسوب می‌شود که به‌منظور ایجاد سازههای موقتی طراحی شده است. این سازه‌ها به کارگران این امکان را می‌دهند که به سطوح مرتفع دسترسی پیدا کنند، درحالی که ایمنی آنها در اولویت قرار دارد. به همین دلیل، استفاده گسترده از انواع داربست‌های فلزی در کارهای عمرانی و ساختمانی امری ضروری و لازم به‌نظر می‌رسد.
اهمیت داربست‌های فلزی در حمایت از ساختارهای موجود و فراهم کردن دسترسی ایمن به ارتفاعات باعث شده که در این مقاله به بررسی جزئیات و انواع مختلف داربست‌های ساختمانی بپردازیم. با توجه به پیچیدگی‌ها و تنوع نیازها در پروژه‌های مختلف، انتخاب نوع مناسب داربست می‌تواند تأثیر زیادی بر روند کار و ایمنی پروژه داشته باشد. لذا مطالعه این مطلب می‌تواند به‌شما در درک بهتر این موضوع و انتخاب مناسب‌ترین گزینه کمک کند.
داربست چیست ؟
داربست، به‌عنوان یک سازه موقتی، به‌طور عمده برای فراهم کردن دسترسی به ارتفاعات و همچنین تأمین پشتیبانی لازم برای سازه‌ها در فرایندهای ساخت، تعمیر و تخریب مورد استفاده قرار میگیرد. این سازه‌ها معمولاً از لوله‌های فلزی، تخته‌های چوبی یا ترکیبی از هر 2 تشکیل شده‌اند. طراحی این سازههای موقتی به گونه‌ای است که به افراد امکان می‌دهد به نقاطی که در وضعیت عادی غیرقابل دسترسی هستند، دست یابند و در نتیجه، ایمنی و کارایی کارهای عمرانی را بهبود بخشند.
داربست‌ها می‌توانند وزن سازه‌ها را در حین مراحل مختلف ساخت، تعمیر یا تخریب تحمل کنند. این ویژگی، تأثیر به‌سزایی در پیشبرد پروژه‌ها و جلوگیری از حوادث غیرمترقبه دارد. بنابراین، انتخاب و نصب صحیح داربست‌ها نه‌تنها به تسهیل کار کمک می‌کند، بلکه تضمین‌کننده ایمنی کارگران و ثبات سازههای در حال ساخت نیز می‌باشد.
در نهایت، استفاده از داربست‌ها نه‌تنها به بهبود فرآیندهای ساختمانی کمک می‌کند، بلکه به‌عنوان یک ابزار حیاتی در صنعت ساخت و ساز شناخته می‌شوند و نقش کلیدی در تضمین موفقیت پروژه‌های عمرانی ایفا می‌کنند.
چند نوع داربست داریم ؟
داربست‌ها براساس کاربردشان به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. هر نوع داربست فلزی برای انجام کار خاصی طراحی و ساخته شده است که دارای ویژگی‌های منحصر به فردی هستند.
داربست مثلثی
داربست مثلثی، کاربردی‌ترین نوع داربست فلزی است که از لوله‌های فلزی و اتصالات مثلثی شکل تشکیل شده است. این نوع داربست‌های مدولار به‌دلیل ساختار ساده و اتصالات محکم، ثبات و استحکام بالایی دارد و برای طیف وسیعی از کارها مانند ساخت و ساز، تعمیرات و نقاشی ساختمان مناسب است. نصب و برچیدن این نوع داربست به نسبت آسان و به تجهیزات و ابزار خاصی نیاز ندارد.
داربست چکشی یا ستاره‌ای
داربست چکشی یا ستاره‌ای، از لوله‌های فلزی و اتصالات چنگکی ساخته شده و به‌راحتی به سازههای مختلف مانند دیوار و ستون متصل می‌شود. داربست چکشی فضای کاری بیشتری نسبت به داربست مثلثی ایجاد می‌کند و به‌علت اتصالات محکم، از ایمنی بالایی برخوردار است.
داربست چکشی کاسه‌ای
داربست چکشی کاسه‌ای یکی دیگر از انواع داربست ساختمان شناحته شده که در محل اتصال لوله‌ها به اتصالات، از کاسه‌های فلزی استفاده می‌شود. این کاسه‌ها به توزیع بار و افزایش استحکام داربست کمک می‌کند و برای کارهایی که به تحمل وزن زیاد نیاز دارند، مناسب هستند. داربست چکشی کاسه‌ای به‌دلیل اتصالات محکم و کاسه‌های فلزی، از ایمنی بالایی برخوردار بوده و برای ساخت و سازهای سنگین و بلندمرتبه ایده‌آل است.
انواع داربست ساختمانی براساس سازه
داربست‌های ساختمانی را می‌توان براساس نوع سازه به دسته‌های مختلف تقسیم کرد. این دسته‌بندی به ما کمک می‌کند تا ساختارهای مختلف داربست را با توجه به نیازهای خاص هر پروژه شناسایی کنیم. در این راستا، چند نوع از داربست‌های ساختمانی که به‌طور خاص طبق سازه تعریف می‌شوند، بیان می‌کنیم.
داربست چوبی : گزینه‌ای سازگار با محیط زیست
داربست چوبی به‌عنوان یک نوع داربست سنتی، از چوب‌های صاف و تراش‌خورده ساخته می‌شود. این نوع داربست به‌دلیل استفاده از مواد طبیعی، گزینه‌ای مناسب برای پروژه‌های حساس به محیط زیست بوده که در این زمینه کاربرد بالایی دارد.
ویژگی‌های داربست چوبی
- وزن سبک: یکی از مزایای بارز داربست چوبی، وزن سبک آن است که حمل‌و‌نقل را آسان می‌کند. این ویژگی باعث می‌شود که داربست چوبی برای کارهای کوچک و موقت بسیار مناسب باشد.
- نصب و برچیدن آسان: داربست چوبی به ابزار خاصی برای نصب و برچیدن نیاز ندارد و این امر کار را برای مجریان تسهیل می‌کند.
معایب داربست چوبی
با این حال، باید توجه داشت که داربست چوبی نسبت به داربست فلزی مقاومت کمتری دارد و برای کارهای سنگین و پروژه‌های بلندمرتبه مناسب نیست. همچنین، این نوع داربست در برابر رطوبت و آتش آسیب‌پذیر و نیاز به نگهداری و بررسی منظم دارد تا از پوسیدگی آن جلوگیری شود.
در نهایت داربست چوبی می‌تواند گزینه‌ای سازگار با محیط زیست باشد، اما کاربران باید از محدودیت‌های آن آگاه باشند. انتخاب بهترین گزینه برای پروژه خود نیازمند دقت و توجه به ویژگی‌ها و معایب هر نوع داربست است. با در نظر گرفتن این نکات، می‌توان از داربست چوبی به‌عنوان یک راه‌حل مؤثر در پروژه‌های ساختمانی بهره‌برداری کرد.
داربست فلزی : انتخابی مناسب برای پروژه‌های ساختمانی
داربست فلزی به‌عنوان پرکاربردترین نوع داربست در صنعت ساخت‌وساز شناخته می‌شود. این داربست‌ها از لوله‌های فلزی و اتصالات متنوعی مانند اتصالات مثلثی، چنگکی و کاسه‌ای ساخته شده‌اند. به‌دلیل ساختار محکم و استفاده از مواد فلزی، داربست فلزی دارای استحکام و مقاومت بالایی بوده و به همین دلیل برای پروژه‌های مختلفی از جمله ساخت‌وساز، تعمیرات، نقاشی ساختمان و پروژه‌های سنگین و بلندمرتبه بسیار مناسب است.
- تنوع بالا در اتصالات: داربست فلزی به طراحان و مجریان این امکان را می‌دهد که آن را به فرم‌ها و شکل‌های مختلف طراحی و نصب کنند.
- قابلیت تنظیم و انعطاف‌پذیری: این ویژگی به داربست فلزی اجازه می‌دهد که به نیازهای خاص پروژه‌ها پاسخ دهد.
- تحمل وزن‌های سنگین: به دلیل اتصالات محکم و استحکام فوق‌العاده، داربست فلزی توانایی تحمل وزن‌های سنگین را دارد که در پروژه‌های بزرگ و پیچیده بسیار اهمیت دارد.
داربست فلزی به‌عنوان یک گزینه ایده‌آل برای پروژه‌های ساختمانی و صنعتی، با ویژگی‌های منحصر به فرد و استحکام بالا، می‌تواند به بهبود کیفیت و ایمنی کار کمک کند.
داربست معلق : راه‌حلی مناسب برای کار در ارتفاع
داربست‌های معلق ازطریق کابل‌های فولادی یا زنجیر به سازههای مجاور مانند سقف یا تیرهای باربر متصل می‌شوند و به‌طور کامل در هوا معلق می‌مانند. این نوع داربست به‌ویژه برای کارهایی که در ارتفاع زیاد و در فضاهای باز صورت می‌گیرند، مانند تعمیر و بازسازی پل‌ها، ساخت سکوهای بلند و همچنین کار در نمای خارجی ساختمان‌ها، بسیار مناسب است.
مزایای داربست معلق
- فضای کاری وسیع: یکی از ویژگی‌های بارز داربست معلق، عدم نیاز به اتکا به زمین است که فضای کاری وسیعی را در زیر خود ایجاد می‌کند. این امر به کارگران اجازه می‌دهد به تمامی نقاط سازه دسترسی کامل داشته باشند.
- قابلیت تنظیم ارتفاع: داربست معلق به‌دلیل قابلیت تنظیم ارتفاع، می‌تواند در ارتفاعات مختلف مورد استفاده قرار گیرد و این ویژگی آن را برای پروژه‌های متنوع مناسب می‌سازد.
معایب داربست معلق
با این حال، داربست‌های معلق به‌علت اتکا به کابل‌ها و زنجیرها، از ثبات و استحکام کمتری نسبت به داربست‌های زمینی برخوردار بوده، در نتیجه در برابر باد و لرزش‌های شدید آسیب‌پذیر هستند. همچنین، نصب و برچیدن داربست معلق به‌دلیل نیاز به تجهیزات و تخصص خاص، پیچیده‌تر و هزینه‌برتر است.
درنهایت داربست‌های معلق می‌توانند گزینه‌ای مؤثر برای کار در ارتفاع باشند. انتخاب بهترین نوع داربست برای پروژه‌های خود نیازمند دقت در بررسی مزایا و معایب هر نوع داربست است. با رعایت این نکات، می‌توان از داربست معلق به‌عنوان یک راه‌حل کارآمد در پروژه‌های ساختمانی بهره‌برداری کرد.
داربست خرپا
داربست خرپا یکی دیگر از انواع داربست‌ها است که از اعضای مثلثی شکل مانند تیرها و میلگردها تشکیل شده است. این داربست به دلیل ساختار خرپایی، از استحکام و مقاومت بالایی در برابر فشار و کشش برخوردار است و برای ساخت و سازهای سنگین و بلندمرتبه، پل‌ها، سکوهای مرتفع و همچنین کارهایی که به تحمل وزن زیاد نیاز دارند، مناسب است.
داربست خرپا به دلیل تنوع در طراحی و ساخت، قابلیت انعطاف‌پذیری بالایی دارد و می‌توان آن را به اشکال مختلف و متناسب با نیازهای مختلف طراحی و نصب کرد. استفاده از اعضای مثلثی شکل باعث شده تا این داربست از اتصالات محکم و پایداری بالایی برخوردار باشد و بتواند وزن‌های سنگین را به طور ایمن تحمل کند.
این داربست وزن بیشتری نسبت به سایر انواع داربست‌ها دارد و جابجایی و حمل و نقل آن دشوارتر است. علاوه بر این نصب و برچیدن این نوع داربست به دلیل نیاز به تخصص و تجهیزات خاص، پیچیده‌تر و هزینه‌برتر است.
داربست پایه‌دار
داربست پایه‌دار از پایه‌های فلزی یا بتنی تشکیل شده است که در زمین یا سطوح صاف نصب می‌شوند و به طور کامل وزن داربست و بارهای وارده را به زمین منتقل می‌کنند. این نوع داربست به دلیل اتکا به پایه‌ها، از ثبات و استحکام بالایی برخوردار است و برای کارهایی که در ارتفاع زیاد و در فضای باز انجام می‌شوند، مانند ساخت و ساز، تعمیرات و نقاشی ساختمان و همچنین کار در نمای خارجی ساختمان‌ها مناسب است. به دلیل قابلیت تنظیم ارتفاع پایه‌ها، می‌توان از آن در سطوح ناهموار و شیب‌دار نیز استفاده کرد.
داربست تک
داربست‌های تک، داربست‌هایی با استحکام بالا هستند که از یک ردیف لوله‌های عمودی و افقی تشکیل شده‌اند و برای دسترسی به سطوح عمودی و یا انجام کارهایی مانند نقاشی و سیم‌کشی استفاده می‌شوند.
داربست‌های اسکلتی
داربست‌های اسکلتی یکی از مهم‌ترین داربست‌های ساختمانی هستند که از شبکه‌ای از لوله‌های عمودی و افقی به همراه اتصالات تشکیل شده‌اند و به دلیل ساختار انعطاف‌پذیر، برای ایجاد سطوح و اشکال مختلف در پروژه‌های ساختمانی و صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
داربست دوبل
داربست‌های دوبل از دو ردیف لوله‌های عمودی و افقی به همراه اتصالات تشکیل شده‌اند و به دلیل استحکام و ظرفیت باربری بالا، برای ساخت سازههای موقت مانند سکوها و یا داربست‌های حمال بار در پروژه‌های بزرگ کاربرد دارند.
داربست کنسول یا دروازه‌ای
داربست کنسول یا دروازه‌ای که به آن داربست اوت‌ریگر (Outrigger Scaffolding) نیز می‌گویند، نوعی داربست است که از یک یا چند پایه عمودی و یک خرپای افقی تشکیل شده است. این نوع داربست به دلیل ساختار خاص خود، برای دسترسی به سطوح مرتفع و یا زیرین سازه‌ها در فضاهای محدود، مانند بین دو ساختمان یا زیر پل‌ها استفاده می‌شود.
مطلب ویژه: داربست پله
بهترین داربست کدام است؟
بهترین داربست ساختمان بسته به پروژه شما، بودجه، هدف از نصب و … متفاوت است. با این وجود داربست‌های فلزی به دلیل استحکام بالا، تحمل وزن زیاد و همچنین قیمت مناسب به عنوان یکی از بهترین و متداول‌ترین داربست‌های موجود محسوب می‌شوند. به گونه‌ای که بیشتر افراد ترجیح می‌دهند این داربست‌ها را انتخاب و خریداری کنند. به همین دلیل می‌توان از داربست فلزی به عنوان بهترین داربست موجود در بازار یاد کرد.
مهم ترین نکات اجرایی داربست ساختمان
در هنگام نصب و اجرای داربست ضروری است به یک سری نکات ایمنی توجه داشته باشید. این نکات ایمنی عبارتند از:
- از داربست‌های معیوب و آسیب‌دیده استفاده نکنید.
- قبل از شروع کار از استحکام و پایداری داربست اطمینان حاصل کنید.
- از تجهیزات ایمنی مناسب مانند کلاه ایمنی، کمربند ایمنی و کفش‌های مناسب استفاده کنید.
- به طور مرتب داربست را مورد بازرسی قرار دهید و در صورت مشاهده هر گونه نقص یا ایراد، آن را به طور کامل رفع کنید.
- از اضافه بارگذاری بر روی داربست خودداری کنید.
- در هنگام کار بر روی داربست از تمرکز و دقت کافی برخوردار باشید.
- در صورت عدم آشنایی با نحوه کار با داربست، از افراد متخصص کمک بگیرید.
- فاصله‌ی بین پایه‌های نردبان باید حداکثر 30 سانتی‌متر باشد.
- به نرده و حفاظ داربست تکیه ندهید.
- داربست باید از خطوط برق حداقل 3 متر فاصله داشته باشد.
- بین لوله‌های افقی داربست، کمتر از 2 متر فاصله در نظر بگیرید.
- بین پایه‌های عمودی داربست در سازههای سنگین 1.8 متر فاصله و بین سازههای سبک حداکثر 2.3 متر در نظر بگیرید.
اجزای سازنده داربست
داربست‌ها از اجزای مختلفی تشکیل شده‌اند که هر کدام وظیفه‌ای خاص را در پایداری، استحکام و دسترسی به سطوح مرتفع بر عهده دارند. اجزای سازنده داربست عبارتند از:
سازه عمودی
سازههای عمودی ستون‌های اصلی داربست هستند که معمولاً از لوله‌های فلزی یا چوبی ساخته می‌شوند. وظیفه اصلی آنها تحمل وزن سازه و افراد حاضر بر روی داربست است. طول و قطر این لوله‌ها بر اساس ارتفاع و ظرفیت وزنی داربست تعیین می‌شود. در اتصالات این لوله‌ها از قطعاتی به نام کلمپ، بست و سیبک استفاده می‌شود.
مهاربند افقی
مهاربندهای افقی تیرهایی هستند که به صورت افقی به سازههای عمودی متصل می‌شوند. این قطعات وظیفه توزیع بار و ایجاد استحکام جانبی به داربست را برعهده دارند. جنس و ابعاد مهاربندها بر اساس انواع داربست و میزان بارگذاری آن انتخاب می‌شود. اتصال مهاربندها به سازههای عمودی نیز به وسیله کلمپ و بست انجام میگیرد.
پوشش
پوشش سطحی است که افراد می‌توانند روی آن راه بروند، کار کنند و مواد را ذخیره کنند. این سطح معمولاً از تخته‌های چوبی، تخته‌های فلزی یا ورق‌های مشبک ساخته می‌شود و نوع آن بر اساس نوع کار و شرایط محیطی انتخاب می‌شود. لازم به ذکر است که برای اتصال پوشش به مهاربندها از میخ، پیچ یا بست استفاده می‌شود.
پله
پله جهت دسترسی به سطوح مختلف داربست مورد استفاده قرار میگیرد. نوع پله و نحوه اتصال آن به داربست بر اساس نوع داربست و ارتفاع آن تعیین می‌شود. برای ایمنی بیشتر، معمولاً از نرده‌های محافظ در کنار پله‌ها استفاده می‌شود.
اتصالات
اتصالات همان گونه که از نامشان نیز پیدا است برای اتصال اجزای مختلف داربست به یکدیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند. انواع مختلفی از اتصالات مانند کلمپ، بست، سیبک، گوه و … وجود دارد که جنس و نوع‌شان متناسب با نوع داربست و میزان بارگذاری آن انتخاب می‌شود.
قیمت داربست های ساختمانی
اگر قصد اجرایی داربست‌های ساختمانی را داشته باشید، احتمالا با این سوال روبه‌رو شوید که قیمت داربست چقدر است؟
در پاسخ باید بگوییم قیمت داربست‌های ساختمانی بر اساس نوع آنها متفاوت است. بنابراین نمی‌توان اطلاعات دقیقی در این باره ارائه داد. در چنین شرایطی بهترین کار این است که با متخصصان فعال در این زمینه تماس بگیرید و با شرح شرایط خود از هزینه دقیق داربست‌های ساختمانی اطلاع یابید.
عوامل موثر بر قیمت داربست
یک سری فاکتورها وجود دارند که به طور مستقیم بر قیمت داربست تاثیر می‌گذارند. از مهم‌ترین این فاکتورها می‌توانیم به نوع داربست، ابعاد داربست، نوع اتصالات، شرایط اجرا، مجموعه منتخب برای دریافت خدمات و … اشاره کرد. تغییر در هر یک از این فاکتورهای ذکر شده می‌تواند هزینه نهایی را تحت تاثیر قرار دهد و آن را کاهش یا افزایش دهد.
جمع بندی
در این مطلب به بررسی انواع داربست پرداختیم و اطلاعاتی را در این باره بیان کردیم. اگر قصد دارید در پروژه‌های ساختمانی خود از داربست استفاده کنید، ضروری است سراغ مجموعه‌هایی بروید که تجربه بالایی در این زمینه دارند و می‌توانند به بهترین نحو ممکن داربست را برای شما اجرا کنند. اینگونه از ضرر و زیان‌های مالی و جانی نیز در امان خواهید ماند.