قالب تونل لاینینگ
قالب هــای تونــل از لحــاظ بهره بــرداری شــامل تونلهــای راه (جــاده، راه آهــن و متــرو) و تونلهـای آب (انحـراف آب، آب بـر، گالـری تزریـق و فاضـلاب) می باشـند و از لحـاظ مقطـع بـه انــواع مقاطــع دایــرهای شــکل، نعــل اســبی و… تقســیم می گــردد.
در طراحــی قالبهــای تونــل می بایســت فاکتورهــای زیــادی را مــورد بررســی قــرار داد از جملــه مشـکالت دسترسـی و فضـای کاری محـدود، فضـای الزم جهـت عبـور و مـرور وسـایل نقلیـه بـاری، تـوان حداکثـر اسـتفاده مجـدد از قالـب، سـهولت تحـرک در فضـای محـدود، ایجـاد سـطح صـاف و صیقلـی، مقاومـت در برابـر فشـار بـاالی بتـن، بهینـه کـردن وزن قالـب و صرفـه اقتصـادی آن، عـدم اعوجـاج در طـول تونـل، هماهنگـی بتـن کـف بـا دیـواره و صدهـا نکتـه ریـز دیگـر کـه میبایسـت بـه صـورت دقیـق در طراحـی لحـاظ شـود.
جهـت بتـن ریـزی یـک مقطـع تونـل حفاری شـده ابتدا می بایسـت قالب کف آن سـاخته شـود و بتـن ریزی کـف انجام گیـرد. قالب ً های کـف معمولا بـرای ˚90 ( بـا توجـه به شـعاع انحنای تونل ) از قسـمت پایین مقطع سـاخته میشـوند. ایـن قالب ً ها معمولا در طول های ،6 9 و 12 متر سـاخته میشـود.
پوسـته قالـب به وسـیله کالسـکه حامـل قالب که بـرروی ریل در حرکت میباشـد، امـکان بتن ریزی کـف تونل را فراهم میسـازد.
سـتون های کالسـکه بـه صـورت نـر و ماده توسـط جک‌هـای هیدرولیکی نگه داشـته میشـود و باعث جداسـازی پوسـته قالـب از بتن اجرا شـده بـرای حرکـت آن در تونـل میشـود. ایـن پوسـته کـه بـه صـورت غیـر پیوسـته در مقطـع عرضـی می باشـد، توسـط خرپـا و اعضـای دیگـر به هم متصـل می گـردد و امـکان مالـه کشـی، پرداخـت و کار بـرروی بتـن ریخته شـده را نیز به وجـود می آورد. انکـر بولتهـای دفنی نیز در ایـن مرحله در بتـن کار گذاشـته شـده و سـپس در مرحلـه اجرایـی، دیواره و سـقف قوسـی شـکل مورد اسـتفاده قـرار میگیرد.
بـا اجـرای دقیـق کـف قـوس، میتوان از پلـه انداختن بتن ها در مراحـل مختلف بتن ریـزی دیواره و سـقف جلوگیری نمود. کف تونـل را همچنین می تـوان بـه صورت سـنتی و با اسـتفاده از شـابلون اجرا نمود.
در مرحلـه بعـدی، قالـب تـاج (سـقف) و دیـواره (که در سـه قسـمت سـاخته میشـود) بـا توجه به مقطـع مورد نیـاز سـاخته و پس از قـرار گرفتن در داخـل تونـل و مطابقـت بـا بتـن ریخته شـده کف، عملیـات بتن ریـزی صـورت می گیرد.
قابـل ذکـر اسـت در برخـی تونلهـا بـا توجـه بـه مقطع خـاص، میبایسـت عملیات بتـن ریزی کـف به همـراه دیواره و تـاج به صـورت همزمان انجـام گیـرد کـه در این مـوارد قالب تمـام مقطع طراحی و سـاخته خواهد شـد.
هـر قالـب تونـل دارای یـک کالسـکه میباشـد کـه سـگمنتهای سـاخته شـده تـاج و دیـواره ً تونــل ( کــه هــر کــدام معمولا 1/5 متــر میباشــد )بــرروی ایــن کالســکه ســوار میشــود و توسـط چرخهایـی کـه در زیـر پایههـای ایـن کالسـکه تعبیـه شـده حرکـت میکنـد کـه ایـن حرکـت میتوانـد توسـط نیـروی کششـی یـا سیسـتم خودرونـده انجـام گیرد.تمامـی جک‌هـا و دوپیچهــای نگهدارنــده تابلــوی بــرق و… نیــز بــرروی ایــن کالســکه نصــب میشــوند.
در قالبهــای تونـل هیدرولیکــی عملیــات بــاز و بســته شــدن ســگمنتها توسـط جک‌هــای هیدرولیـک )مـورب، افقـی و قائـم( صـورت میگیـرد ولـی در قالبهـای تونـل مکانیکـی ایـن عملیــات توســط دو پیچهــای مکانیکــی صــورت میگیــرد.
جهــت مهــار نیروهــای وارده عــاوه بــر دو پیچ هایــی کــه نیــروی وارده بــه ســگمنتها را بـه کالسـکه منتقـل میکننـد، سـگمنتهای قالـب بـه وسـیله کفشـک مخصـوص بـه انکـر بولتهــای تعبیــه شــده در بتــن کــف تونــل بســته میشــود.
هـر قالـب تونـل دارای یـک سیسـتم بـرق پیچیـده و سیسـتم ویبراتـور بدنـه (برقـی یـا بـادی) می باشــد و بــرروی ســگمنت های تــاج حفره هایــی جهــت اتصــال لولــه پمــپ بتــن ریــزی و در ســگمنت های دیــواره دریچه هایــی بابــت بازدیــد و بتــن ریــزی تعبیــه شــده اســت.
پــس از هــر مرحلــه بتــن ریــزی ابتــدا ســگمنت های دیــواره و ســپس ســگمنت های ســقف توسـط جک‌هـا جمـع شـده و پـس از تمیـز کاری و روغـن کاری رویـه قالـب، کالسـکه جهـت بتـن ریـزی مرحلـه بعـدی حرکـت می کنـد.
طول قالب های تونل معمولا ،6 9 و 12 متر میباشد.
