قالب لاینینگ تونل
هر قالب لاینینگ دارای یک کالسکه می باشد که سگمنت های ساخته شده تاج و دیوار تونل ( که هر کدام معمولا 1/5 متر می باشد ) بر روی این کالسکه سوار می شود و توسط چرخ هایی که در زیر پایه های این کالسکه تعبیه شده حرکت می کند که این حرکت می تواند توسط نیروی کششی یا سیستم خودرونده انجام گیرد.تمامی جک ها و دوپیچ های نگهدارنده تابلوی برق و ... نیز به روی این کالسکه نصب می شوند.
قالب لاینینگ هیدرولیکی
در قالب های لاینینگ هیدرولیکی عملیات باز و بسته شدن سگمنت ها توسط جک های هیدرولیکی مورب ، افقی و عمودی صورت می گیرد ولی در قالب های تونل مکانیکی این عملیات توسط دوپیچ های مکانیکی صورت می گیرد.جهت مهار نیروی وارده علاوه بر دو پیچ هایی که نیروی وارده به سگمنت ها را به کالسکه منتقل می کنند ، سگمنت های قالب به وسیله کفشک مخصوص به انکر بولت ها تعبیه شده در بتن کف تونل بسته می شود.
سیستم برق در قالب لاینینگ
هر قالب تونل دارای یک سیستم برق پیچیده و سیستم ویبراتور بدنه ( برقی یا بادی )می باشد. و بر روی سگمنت های تاج حفره هایی جهت اتصال لوله پمپ بتن ریزی و در سگمنت های دیوار دریچه هایی بابت بازدید و بتن ریزی تعبیه شده است.
قالب تونل
جهت بتن ریزی یک مقطع تونل حفاری شده ابتدا می بایست قالب کف آن ساخته شود . بتن ریزی کف انجام گیرد. قالب های کف معمولا برای 90 درجه ( با توجه به شعاع انحنای تونل ) از قسمت پایین مقطع ساخته می شود. پوسته قالب به وسیله کالسکه حامل قالب که به روی ریل در حرکت می باشد، امکان بتن ریزی کف تونل را فراهم می سازد.
ستون های کالسکه به صورت نر و ماده توسط جک های هیدرولیکی نگه داشته می شود و باعث جداسازی پوسته قالب از بتن اجرا شده برای حرکت آن در تونل می شود.این پوسته که بصورت غیر پیوسته در مقطع عرضی می باشد.، توسط خرپا و اعضای دیگر به هم متصل می گردد و امکان ماله کشی ، پرداخت و کار بر روی بتن ریخته شده را نیز بوجود می آورد. انکر بولت های دفنی نیز در این مرحله در بتن کار گذاشته شده و سپس در مرحله اجرایی ، دیواره و سقف قوسی شکل مورد استفاده قرار می گیرد.
با اجرای دقیق کف قوس ، می توان از پله انداختن بتن ها در مراحل مختلف بتن ریزی دیواره و سقف جلوگیری نمود.کف تونل را همچنین می توان به صورت سنتی و با استفاده از شابلون اجرا نمود.
در مرحله بعدی ، قالب تاج ( سقف ) و دیواره ( که در سه قسمت ساخته می شود ) با توجه به مقطع مورد نیاز ساخته و پس از قرار گرفتن در داخل تونل و مطابقت با بتن ریخته شده کف ، عملیات بتن ریزی صورت می گیرد.
قابل ذکر است در برخی تونل ها با توجه به مقطع خاص ، می بایست عملیات بتن ریزی کف به همراه دیواره و تاج به صورت همزمان انجام گیر که در این موازد قالب تمام مقطح طراحی و ساخته خواهد شد.